พระที่นั่งอัมพรสถาน
วันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๔๙๕
นิสิตทั้งหลาย
ข้าพเจ้าได้รับคำชวนให้เขียนคำปราศัยลงในหนังสือ “มหาวิทยาลัย” ฉบับวันที่ ๒๓ ตุลาคม ศกนี้ ความจริงปีหนึ่งๆ ข้าพเจ้าก็ได้มาปราศัยกับท่านทั้งหลายที่มหาวิทยาลัยนี้ไม่น้อยกว่าหนึ่งหรือสองครั้งเสมอ การเขียนคำปราศัยลงในหนังสือมหาวิทยาลัยนี้ก็เช่นเดียวกัน ข้าพเจ้าเคยเขียนให้เกือบทุกปี ในปีนี้จึงไม่มีอะไรมาปราศัยกับท่านมากนัก นอกจากอยากจะเตือนให้ท่านทั้งหลายระลึกถึงความสำคัญของการเป็นนิสิตไว้สักเล็กน้อย
ในประการต้น การที่คิดออกหนังสือที่ระลึกในวันปิยมหาราช เพื่อระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้พระราชทานกำเนิดให้แก่มหาวิทยาลัยที่ท่านศึกษาอยู่นั้นเป็นความดีอยู่ เพราะการแสดงความกตัญญูต่อผู้มีคุณนั้นเป็นธรรมประการสำคัญ ที่คนทั่วไปสรรเสริญ ขอท่านจงปฏิบัติคุณธรรมข้อนี้ให้สม่ำเสมอ
ประการที่สอง มีเสียงกล่าวติเตียนว่า นิสิตในมหาวิทยาลัยนี้ สังคมจัดนัก เริ่มตั้งแต่งานต้อนรับนิสิตใหม่ซึ่งดูเป็นงานใหญ่งานโต รับกันแล้วรับกันอีกเอิกเกริกจนหนังสือพิมพ์ลงข่าวกันเกรียวกราว จึงใคร่ขอเตือนไว้ว่า การทำสิ่งใดนั้นควรทำแต่พอดีพองาม อย่าให้เกินไปจนคนภายนอกเขารู้สึกว่าเป็นเรื่องไม่จำเป็น เพราะการเข้ามหาวิทยาลัยนั้น การเรียนย่อมเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง ประเทศเรายังต้องการคนที่มีความรู้สำหรับเป็นมันสมองอีกมาก เพื่อช่วยกันจัดการบ้านเมืองของเราให้เจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้น ฉนั้นเมื่อเข้ามาอยู่มหาวิทยาลัยนี้แล้ว ขอให้ทุกคนจงตั้งหน้าเล่าเรียน จงพยายามเรียนให้ดี จงรักษาพระนาม “จุฬาลงกรณ์” ไว้ดังที่ข้าพเจ้าได้เคยปรารภกับท่านอยู่เสมอ
ประการสุดท้าย เมื่อท่านทั้งหลายตั้งใจเรียนดี หมั่นจดจำคำสั่งสอนของครูบาอาจารย์แล้ว ข้าพเจ้าก็ขอให้พรแก่ท่านทั้งหลาย ขอให้ท่านจงมีความสุข ความเจริญ และขอให้สอบไล่ได้ สำเร็จจากมหาวิทยาลัยตามความปรารถนาทั่วกันทุกคน.